COVID-19


Pyetje PĂ«rgjigje COVID-19

1. ÇfarĂ« Ă«shtĂ« koronavirusi?

Koronaviruset janë familja e viruseve të cilat shkaktojnë sëmundje të tilla si: nga një rrufë e lehtë deri në sëmundje më të rënda siç është Sindroma Respiratore e Lindjes së Mesme (Middle East Respiratory Syndrome MERS) dhe Sindroma e Rëndë Respiratore Akute (Severe Acute Respiratory Syndrome SARS).

2. Nga vjen korona virusi?

Korona virusi qarkullon në kafshë, dhe disa prej korona viruseve kanë aftësinë të transmetohen nga kafshët tek njeriu. Tashmë është vërtetuar që koronavirusi transmetohet edhe nga njeriu tek njeriu.

3. Cilat janë simptomat e një personi të infektuar me koronavirus?

Simptomat varen nga virusi, por shenjat e zakonshme përfshijnë simptomat e aparatit të frymëmarrjes: ethe, kollë, gulçim dhe vështirësi në frymëmarrje. Në raste më të rënda, infeksioni mund të shkaktojë pneumoni, sindromë të rëndë respiratore akute, insuficiencë të veshkave, madje edhe vdekje.

4. Si mund ta mbroj veten nga korona virusi?

Korona virusi shkakton simptoma tipike respiratore, kështu që rekomandohen:

‱ masa bazike tĂ« higjenĂ«s sĂ« duarve, siç Ă«shtĂ« larja e duarve me ujĂ« dhe sapun
‱ higjena respiratore, si psh. kur teshtini, pĂ«rdorni bĂ«rrylin apo shami
‱ shmangia e kontakteve tĂ« ngushta me çdo person qĂ« shfaq simptoma tĂ« sĂ«mundjeve respiratore, si kollĂ« apo teshtitje.
‱ mĂ«njanimet e kontakteve tĂ« panevojshme me kafshĂ« tĂ« gjalla apo produket e tyre dhe larja e duarve pas prekjes sĂ« tyre
‱ Aplikimi i praktikave tĂ« higjenĂ«s ushqimore. Sigurohuni qĂ« mishi Ă«shtĂ« gatuar mire para se tĂ« konsumohet.

5. A ka vaksinë për këtë lloj të ri të koronavirusit?

Kur një sëmundje është e re, nuk ka vaksinë për të, dhe mund të duhen disa vite derisa të prodhohet një vaksinë e re.

6. A ka trajtim për koronavirusin?

Aktualisht nuk ka një trajtim specifik për sëmundjet e shkaktuara nga koronavirusi. Megjithatë, shumë nga simptomat mund të trajtohen në varësi të gjendjes klinike të pacientit.

7. ÇfarĂ« janĂ« Koronaviruset?

Koronaviruset (CoV) janё njĂ« familje e madhe virusesh qĂ« shkaktojnĂ« sĂ«mundje nga mĂ« tĂ« lehtat deri tek ato tepĂ«r tĂ« rĂ«nda. Ato janĂ« tĂ« pĂ«rhapur nĂ« shumĂ« lloje tĂ« kafshĂ«ve dhe rrallĂ« evoluojnĂ«, transmetohen, infektojnĂ« njerĂ«zit dhe mĂ« pas pĂ«rhapen midis tyre.
Koronaviruset humane u identifikuan për herë të parë në vitin1960 dhe deri në vitin 2019 njiheshin 6 të tillë nga të cilët 4 të zakonshëm si: 229E (alpha coronavirus), NL63 (alpha coronavirus, OC43 (beta coronavirus) dhe HKU1 (beta coronavirus).
NĂ« shekullin 21 dy koronavirus me patogenitet tĂ« lartĂ« si SARS– CoV qĂ« shkakton SindromĂ«n Respiratore Akute tĂ« RĂ«ndĂ« dhe MERS – CoV qĂ« shkakton Sindromin Respirator tĂ« Lindjes sĂ« Mesme u transmetuan nga rezervuarĂ«t e kafshĂ«ve si: macet e gra dhe gamilet tek njerĂ«zit, duke shkaktuar epidemi globale me sĂ«mundshmĂ«ri dhe vdekshmĂ«ri tĂ« lartĂ«.
Koronavirusi i ri 2019 – nCoV
NĂ« 31 dhjetor 2019, pati disa raste me pneumoni nĂ« Wuhan, provinca Hubei, KinĂ« ku shumica e tyre raportonin ekspozim nĂ« njĂ« treg tĂ« madh tĂ« produkteve tĂ« detit ku shiteshin shumĂ« lloje tĂ« kafshĂ«ve tĂ« gjalla. TĂ« dhĂ«nat paraprake tregojnĂ« se 2019 –nCoV ka homologji pĂ«r disa amino acide me SARS – CoV dhe mund tĂ« pĂ«rdorĂ« si receptor ACE2. Kjo ka njĂ« vlerĂ«, pasi mund tĂ« parashikojĂ« mundĂ«sinĂ« pĂ«r pĂ«rhapje dhe pandemi.

Rekomandime të OBSH-së:

1. Bazuar në mundësinë e transmetimit nga njeriu tek njeriu ka një rrezik për impakt serioz në shëndetin publik.
2. Ky virus nuk është identifikuar më parë tek njerëzit dhe hetimet e para në Kinë nuk e kanë përcaktuar akoma burimin e shpërthimit epidemik; pra kemi të bëjmë me një situatë jo të zakonshme dhe të papritur.
3. Numri i rasteve të konfirmuara vazhdon të rritet në Kinë, teksa raste të ngjashme janë evidentuar në vende të tjera, dhe duke qenë se është dhe Viti i Ri kinez rreziku i importimit jashtë këtij territori është i lartë. Shumë vende kanë vendosur masa në aeroporte kur kanë lidhje direkte me Kinën, si vlerësim elektronik i temperaturës apo intervista me udhëtarët që vijnë nga Kina. Pra, kemi rrezik për përhapje ndërkombëtare (nisur edhe nga raste te importuara).
4. Në lidhje me interferencën me udhëtimet dhe tregtinë ndërkombëtare OBSH-ja nuk rekomandon ndonjë kufizim të udhëtimeve dhe/ose tregtisë bazuar në informacionin që posedon aktualisht.

Vetëkarantina COVID-19
Kujdesi shĂ«ndetĂ«sor nĂ« pacientĂ«t qĂ« dyshohen si tĂ« infektuar me COVID – 19 dhe qĂ« paraqesin simptoma tĂ« lehta, kontakteve te tyre dhe menaxhimi i kontakteve

 

PĂ«rmbledhje

Kjo është një përmbledhje që OBSH-ja ka hartuar për të dhënë një këshillim të shpejtë për rekomandimet e nevojshme për kujdesin ndaj pacientëve që trajtohen në kushtet e shtëpisë të dyshuar si të infektuar me COVID-19, që shfaqin simptoma të lehta, si dhe masat që duhet të ndërmarrë shëndeti publik lidhur me menaxhimin e kontakteve asimptomatike.

Dokumenti është i bazuar në udhëzimet me bazë shkencore publikuar nga OBSH-ja, duke përfshirë këtu parandalimin e infeksioneve dhe kontrollin e sëmundjeve respiratore akute në kujdesin shëndetësor, që mund të shkaktojnë epidemi apo pandemi: Udhëzuesi i brendshëm i OBSH-së (1), bazuar në informacionin më koherent ekzistues në lidhje me infeksionin COVID-19.

Ky dokument është një përshtatje e versionin origjinal që adreson MERS-CoV, publikuar në qershor 2018.

Ky këshillim i shpejtë është për profesionistët e shëndetit publik dhe ata të parandalimit dhe kontrollit, menaxherët e kujdesit shëndetësor dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor. Gjithsesi, situata po monitorohet nga afër për të dhëna të reja që mund të sinjalizojnë rishikimin e përmbajtjes së këtij udhëzuesi të shpejtë këshillimi.

Ju lutem referojuni dokumentit të Institutit të Shëndetit Publik (ISHP) për përkufizimin e rastit:

Kujdesi shëndetësor në shtëpi për pacientët e dyshuar si të infektuar me COVID-19, me shenja të lehta.

Duke patur parasysh njohjen e kufizuar të deritanishme të sëmundjes së shkaktuar nga COVID-19 dhe mënyrës së transmetimit të tij, OBSH-ja rekomandon që rastet e dyshuara me COVID-19 të izolohen dhe monitorohen në kushte spitalore. Kjo do të çojë në sigurinë dhe cilësinë e kujdesit shëndetësor (në rast se simptomat e pacientit përkeqësohen), si dhe sigurinë e shëndetit publik.

Sidoqoftë, për disa arsye të mundshme, përfshi dhe situatën kur kujdesi spitalor nuk është i disponueshëm ose është i pasigurt (p.sh. kapacitete të kufizuara dhe burime të pamjaftueshme për të përballuar nevojat për kujdes shëndetësor), apo në rastet e refuzimit të hospitalizimit, kushtet alternative[1] për sigurimin e kujdesit shëndetësor mund të merren në konsideratë.

Në rastin e kushteve të tilla, pacientët me simptoma të lehta[2] dhe pa mbivendosje me situata të tjera kronike si sëmundje të mushkërive apo të zemrës, probleme me veshkat apo me të dhëna kompromentuese të sistemit imunitar, që e vendosin atë në një rrezik të shtuar për të zhvilluar komplikacione, mund të trajtohet në ambientin e shtëpisë. I njëjti parim i kujdesit në kushtet e shtëpisë zbatohet edhe për pacientët simptomatikë që nuk kanë më nevojë për hospitalizim. Ky vendim kërkon një gjykim të kujdesshëm klinik dhe duhet të ndërmerret duke vlerësuar sigurinë e pacientit në kushtet e shtëpisë[3].

Një linjë komunikimi me punonjësin e kujdesit shëndetësor duhet të vendoset përgjatë periudhës së kujdesit në shtëpi, derisa pacienti të shërohet plotësisht. Personeli i kujdesit shëndetësor duhet të përfshihet në rishikimin e gjendjes shëndetësore aktuale për të parë progresin e simptomave3 nëpërmjet kontakteve me telefon, dhe në mënyrë ideale, nëse është e mundur, nëpërmjet vizitave ballë për ballë, në mënyrë të rregullt (p.sh. çdo ditë), duke kryer teste diagnostikuese specifike sipas nevojave.

Personeli i Njësisë Vendore të Kujdesit Shëndetësor (NJVKSH) gjithashtu është i përfshirë në këtë proces, duke mbështetur personelin e kujdesit shëndetësor.

Nga ana tjetĂ«r, pacientĂ«t dhe anĂ«tarĂ«t e tjerĂ« tĂ« familjes duhen udhĂ«zuar mbi higjienĂ«n personale, parandalimin bazĂ« tĂ« infeksioneve, si dhe masat e kontrollit se si tĂ« kujdesen pĂ«r anĂ«tarĂ«t e infektuar tĂ« familjes nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« sigurt tĂ« mundshme, dhe se si tĂ« parandalojnĂ« pĂ«rhapjen e infeksioneve me kontaktet e shtĂ«pisĂ«. Pacientit dhe familjes duhet t’iu jepet mbĂ«shtetja, edukimi dhe monitorimi i vazhdueshĂ«m. Ata duhet tĂ« ndjekin rekomandimet e mĂ«poshtme:

  • Vendosja e pacientit nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« veçantĂ« me ventilim tĂ« mirĂ«.
  • Kufizimi i numrit tĂ« personave qĂ« pĂ«rkujdesen pĂ«r pacientin, mundĂ«sisht caktimin e njĂ« personi qĂ« Ă«shtĂ« nĂ« gjendje tĂ« mirĂ« shĂ«ndetĂ«sore, qĂ« nuk paraqet rreziqe tĂ« tjera shĂ«ndetĂ«sore. TĂ« mos lejohen vizitorĂ«t!
  • AnĂ«tarĂ«t e tjerĂ« tĂ« shtĂ«pisĂ« duhet tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« njĂ« dhomĂ« tjetĂ«r, ose nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur, tĂ« mbajnĂ« njĂ« distancĂ« 1 m nga personi i sĂ«murĂ« (p.sh. tĂ« flenĂ« nĂ« krevat mĂ« vete)[4].
  • Kufizimi i lĂ«vizjes sĂ« pacientit dhe minimizimi i sipĂ«rfaqjes qĂ« ndan me tĂ« tjerĂ«t. TĂ« merren masa qĂ« sipĂ«rfaqet e pĂ«rbashkĂ«ta (p.sh. kuzhina, banjo) tĂ« jenĂ« tĂ« ajrosura mirĂ« p.sh. tĂ« mbahen dritaret hapur.
  • Kujdestari duhet tĂ« mbajĂ« njĂ« maskĂ« mjekĂ«sore tĂ« puthitur mirĂ« nĂ« fytyrĂ«, kur ndodhet nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n dhomĂ« me personin e sĂ«murĂ«. Maska nuk duhet prekur apo lĂ«vizur gjatĂ« pĂ«rdorimit. NĂ«se maska laget apo bĂ«het pis me sekrecione, duhet tĂ« ndĂ«rrohet menjĂ«herĂ«. Flakeni maskĂ«n pas pĂ«rdorimit dhe zbatoni higjienĂ«n e duarve pas heqjes sĂ« maskĂ«s.
  • Zbatimi i higjienĂ«s sĂ« duarve (2), pas çdo kontakti me personin e sĂ«murĂ« apo nĂ« ambientin ku ata ndodhen. Higjiena e duarve duhet tĂ« zbatohet gjithashtu edhe pĂ«rpara apo pas pĂ«rgatitjes sĂ« ushqimit, pĂ«rpara ngrĂ«nies, pas pĂ«rdorimit tĂ« banjos, si dhe sa herĂ« duart duken tĂ« ndotura. NĂ«se duart nuk duken nĂ« pamje tĂ« parĂ« tĂ« ndotura, mund tĂ« pĂ«rdoret dezinfektuesi me bazĂ« alkooli. Zbatoni higjienĂ«n e duarve duke pĂ«rdorur ujĂ« dhe sapun, kur duart duken qĂ« janĂ« tĂ« ndotura. BĂ«ni tĂ« ditura kushtet e sigurisĂ« (p.sh. gĂ«lltitjen aksidentale apo rrezikun pĂ«r zjarr) para se tĂ« rekomandoni dezifektantĂ«t me bazĂ« alkooli pĂ«r pĂ«rdorim nĂ« kushtet e shtĂ«pisĂ«.
  • Kur pĂ«rdorni ujĂ« dhe sapun, pĂ«rdorimi i letrave me njĂ« pĂ«rdorim pĂ«r fshirjen e duarve do tĂ« ishte i parapĂ«lqyer. NĂ«se nuk Ă«shtĂ« e mundur, pĂ«rdorni peshqirĂ« tĂ« posaçëm, qĂ« nĂ«se lagen duhet t’i ndĂ«rroni.
  • Praktikimi i higjienĂ«s respiratore duhet sidomos pĂ«r personat e sĂ«murĂ«, gjatĂ« gjithĂ« kohĂ«s. Higjiena respiratore do tĂ« thotĂ« qĂ« tĂ« mbulohet goja dhe hunda sa herĂ« kollitesh apo teshtin, duke pĂ«rdorur maskat mjekĂ«sore, maskat prej cohe, letrat apo parakrahun dhe tĂ« pasohet me higjienĂ«n e duarve.
  • Hidhni materialet qĂ« janĂ« pĂ«rdorur pĂ«r tĂ« mbuluar gojĂ«n apo hundĂ«n, ose pastrojini ato plotĂ«sisht pas pĂ«rdorimit (p.sh. duke pĂ«rdorur sapun normal apo detergjent dhe ujĂ«).
  • Shmangni kontaktin e drejtpĂ«rdrejtĂ« me lĂ«ngjet e trupit, veçanĂ«risht me sekrecionet orale dhe ato respiratore, si dhe me jashtĂ«qitjen. PĂ«rdorni doreza me njĂ« pĂ«rdorim, pĂ«r tĂ« siguruar kujdesin oral dhe respirator sa herĂ« jeni nĂ« kontakt me jashtĂ«qitjen, urinĂ«n dhe mbetje tĂ« tjera. Zbatoni higjienĂ«n e duarve, para dhe pas heqjes sĂ« dorezave.
  • Dorezat, letrat, maskat dhe mbetjet e tjera tĂ« pĂ«rdorura nga personat e sĂ«murĂ«, apo ata qĂ« kujdesen pĂ«r personat e sĂ«murĂ«, duhet tĂ« vendosen nĂ« njĂ« kosh me qese nĂ« dhomĂ«n e personit tĂ« sĂ«murĂ«, pĂ«rpara se tĂ« hidhen bashkĂ« me mbeturinat e tjera tĂ« shtĂ«pisĂ«[5].
  • Shmangni ekspozimet e tjera tĂ« mundshme me personat e sĂ«murĂ« apo me sendet e kontaminuara nĂ« ambientin e tyre tĂ« ngushtĂ« (p.sh. shmangni pĂ«rdorimin e pĂ«rbashkĂ«t tĂ« furçës sĂ« dhĂ«mbĂ«ve, cigareve, enĂ«ve tĂ« kuzhinĂ«s, pijeve, peshqirĂ«ve, sfungjerĂ«ve dhe çarçafĂ«ve). EnĂ«t e kuzhinĂ«s duhet tĂ« pastrohen me sapun apo detergjent dhe ujĂ« pas pĂ«rdorimit, dhe mund tĂ« ripĂ«rdoren nĂ« vend qĂ« tĂ« hidhen.
  • Pastroni dhe dezinfektoni vazhdimisht sipĂ«rfaqet e prekura si komodinat e dhomĂ«s sĂ« gjumit, kokĂ«n e krevatit dhe mobilje tĂ« tjera tĂ« dhomĂ«s sĂ« gjumit çdo ditĂ«, duke pĂ«rdorur dezifenktant pĂ«r shtĂ«pinĂ« qĂ« pĂ«rmban solucion me ujĂ« tĂ« oksigjenuar tĂ« holluar[6] (1 pjesĂ« ujĂ« i oksigjenuar dhe 99 pjesĂ« ujĂ«).
  • Pastroni dhe dezinfektoni banjon dhe sipĂ«rfaqet e tualetit tĂ« paktĂ«n njĂ« herĂ« nĂ« ditĂ« me dezifektant tĂ« zakonshĂ«m shtĂ«pije qĂ« pĂ«rmban njĂ« pĂ«rzierje ujĂ« tĂ« oksigjenuar6 (1 pjesĂ« ujĂ« i oksigjenuar dhe 99 pjesĂ« ujĂ«).
  • Pastroni teshat, çarçafĂ«t, peshqirĂ«t e banjos dhe tĂ« duarve etj. tĂ« personave tĂ« sĂ«murĂ«, duke pĂ«rdorur sapun/detergjentĂ« dhe ujĂ«, apo nĂ« makinĂ« larĂ«se nĂ« temperaturĂ« 60 – 900 Celcius, dhe thajini mirĂ«. Vendosni çarçafĂ«t e kontaminuar nĂ« njĂ« kosh rrobash tĂ« palara. Mos i shkundni rrobat e ndotura dhe shmangni kontaktin e drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« lĂ«kurĂ«s dhe rrobave me materialet e kontaminuara.
  • PĂ«rdorni dorezat me njĂ« pĂ«rdorim dhe veshjet mbrojtĂ«se (p.sh. pĂ«rparĂ«se plastike) kur pastroni sipĂ«rfaqet, rrobat/çarçafĂ«t e ndotur me lĂ«ngjet e trupit. Zbatoni higjienĂ«n e duarve para dhe pas heqjes sĂ« dorezave.
  • Personat me simptoma duhet tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« shtĂ«pi derisa simptomat tĂ« zhduken, bazuar nĂ« gjetjet klinike dhe laboratorike (dy teste negative RT-PCR me tĂ« paktĂ«n njĂ« diferencĂ« 24 orĂ«she).
  • GjithĂ« pjesĂ«tarĂ«t e familjes duhet tĂ« konsiderohen si kontakte dhe shĂ«ndeti i tyre duhet tĂ« monitorohet si mĂ« poshtĂ«.
  • NĂ«se njĂ« anĂ«tar i familjes zhvillon simptomat e njĂ« infeksioni akut respirator, pĂ«rfshi kĂ«tu dhimbje fyti dhe vĂ«shtirĂ«si nĂ« frymĂ«marrje, ndiqni rekomandimet e shĂ«ndetit publik si mĂ« poshtĂ«.

Punonjësit e kujdesit shëndetësor që japin kujdesin shëndetësor në shtëpi duhet të bëjnë vlerësimin e rrezikut për të përzgjedhur Masat Mbrojtëse Personale (MMP) e përshtatshme.

Menaxhimi i kontakteve dhe vetëkarantina

Në kuadrin e të dhënave për transmetimin nga njeriu tek njeriu të virusit SARS-CoV-2, personat (përfshi punonjësit shëndetësorë) që mund të kenë qenë të ekspozuar ndaj individëve të dyshuar për COVID-19, duhet të këshillohen që të vetëkarantinohen dhe të monitorojnë shëndetin e tyre për 14 ditë, që nga dita e fundit me kontaktin e mundshëm, dhe të kërkojnë mbikëqyrje të menjëhershme mjekësore nëse paraqesin ndonjë nga simptomat, veçanërisht temperaturë, simptoma respiratore si kollë dhe vështirësi në frymëmarrje apo diarre.

Përgjatë periudhës së vetëkarantinës duhet të vendoset një linjë komunikimi me një punonjës të kujdesit shëndetësor, si dhe të shëndetit publik në NJVKSH-të përkatëse. Personeli i kujdesit shëndetësor duhet të përfshihet në rivlerësimin e gjendjes shëndetësore së kontakteve të tyre nëpërmjet telefonit, dhe në mënyrë ideale, nëse është e mundur, me vizita ballë për ballë dhe të rregullta (p.sh. përditë), duke kryer teste specifike diagnostikuese sipas nevojave, si dhe kryhet vetëkarantina duke u mbështetur nga NJVKSH-të.

Punonjësi i kujdesit shëndetësor apo NJVKSH-ja duhet të japë paraprakisht udhëzime se ku duhet kërkuar kujdesi shëndetësor kur një kontakt sëmuret. Cila duhet të jetë mënyra më e përshtatshme e transportimit, kur, dhe në cilën qendër shëndetësore duhet shkuar, dhe cilat masa kontrolli parandaluese duhen ndjekur.

  • LajmĂ«roni numrin 127 pĂ«r çdo problem qĂ« mund tĂ« keni.
  • LajmĂ«roni qendrĂ«n e caktuar shĂ«ndetĂ«sore pĂ«r kontaktin simptomatik qĂ« do tĂ« shkojĂ« nĂ« qendrĂ«n e tyre.
  • NdĂ«rsa udhĂ«toni, pĂ«r tĂ« kĂ«rkuar kujdesin shĂ«ndetĂ«sor, personi i sĂ«murĂ« duhet tĂ« mbajĂ« maskĂ«n mjekĂ«sore.
  • Shmangni transportin publik pĂ«r tĂ« shkuar nĂ« qendrĂ«n shĂ«ndetĂ«sore, nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur; thĂ«rrisni njĂ« ambulancĂ« apo mjet transporti pĂ«r personin e sĂ«murĂ«, dhe hapni dritaret nĂ«se Ă«shtĂ« e mundur.
  • Kontakti i sĂ«murĂ« duhet tĂ« kĂ«shillohet qĂ« tĂ« zbatojĂ« gjithmonĂ« higjienĂ«n respiratore dhe atĂ« tĂ« duarve; tĂ« qĂ«ndrojĂ« sa mĂ« larg tĂ« tjerĂ«ve (tĂ« paktĂ«n 1 m) kur Ă«shtĂ« nĂ« lĂ«vizje, dhe kur ndodhet nĂ« qendrĂ«n shĂ«ndetĂ«sore.
  • Higjiena e pĂ«rshtatshme e duarve duhet tĂ« zbatohet nga kontaktet e sĂ«mura dhe personat qĂ« kujdesen pĂ«r ta.
  • Çdo sipĂ«rfaqe qĂ« ndotet mĂ« sekrecione respiratore apo lĂ«ngje trupore gjatĂ« transportit, duhet pastruar dhe dezinfektuar me dezifektantĂ« tĂ« zakonshĂ«m tĂ« shtĂ«pisĂ« qĂ« pĂ«rmbajnĂ« njĂ« solucion me ujĂ« tĂ« oksigjenuar tĂ« holluar6 (1 pjesĂ« ujĂ« i oksigjenuar dhe 99 pjesĂ« ujĂ«).
  • Gjithashtu, masat e pĂ«rshkruara pĂ«r rastet e dyshuara zbatohen edhe nĂ« rastet e vetĂ«karantinimit tĂ« kontakteve.

[1] Këtu përfshihen kushtet për kujdes në kushtet e shtëpisë

[2] . TemperaturĂ« e ulĂ«t, kollĂ«, dobĂ«si, rrjedhje tĂ« hundĂ«ve, dhimbje fyti pa shenja tĂ« tjera shqetĂ«suese si pĂ«r shembull vĂ«shtirĂ«si nĂ« frymĂ«marrje, frymĂ«marrje e shtuar ( si p.sh. sputum apo hemoptizi) shenja gastro – intestinale si pĂ«shtjellim stomaku, tĂ« vjella dhe/ose diarre dhe pa ndryshime nĂ« gjendjen mendore ( si p.sh. konfuzion apo letargji).

[4] Një përjashtim mund të përbëjnë nënat që ushqejnë me gji. Duke patur parasysh të mirat e ushqyerjes me gji dhe rolin e papërfillshëm që ka qumështi i gjirit në transmetimin e viruseve respiratore, nëna duhet të vazhdojë ushqyerjen me gji. Nëna duhet të mbajë një maskë mjekësore, kur është afër foshnjes dhe të përmbushë me kujdes higjenën e larjes së duarve, para se të jetë në kontakt të ngushtë me foshnjen. Ajo gjithashtu duhet të zbatojë dhe masa të tjera të higjenës të përshkruara anë këtë document.

[5] Vendet mund tĂ« marrin masa pĂ«r t’u siguruar qĂ« mbetjet tĂ« depozitohen nĂ« njĂ« landfill sanitar dhe jo nĂ« njĂ« kosh plehrash tĂ« pamonitoruar, sa herĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« e mundur. Masa tĂ« tjera shtesĂ« mund tĂ« nevojiten pĂ«r tĂ« parandaluar ripĂ«rdorimin johigjienik tĂ« dorezave, maskave, kontaktin e drejtpĂ«rdrejtĂ« me lĂ«kurĂ«n dhe rrobat me materialin e kontaminuar.

[6] Shumica e solucioneve pastruese të shtëpisë përmbajnë 5% hipklorit natriumi .[/lsvr_accordion_item]

  • PĂ«rgatitja e Vendit tĂ« punĂ«s COVID-19

    • PĂ«rgatitja e vendit tuaj tĂ« punĂ«s pĂ«r COVID-19

    Në janar të vitit 2020, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) shpalli shpërthimin e një sëmundjeje të re të koronavirusit në Provincën Hubei, Kinë, si një Urgjencë e Shëndetit Publik dhe Shqetësim Ndërkombëtar. OBSH-ja deklaroi se ekziston një rrezik i lartë i sëmundjes së koronavirusit (COVID-19) që mund të përhapet në vendet e tjera të botës.

    OBSH-ja dhe autoritetet e shĂ«ndetit publik nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n po ndĂ«rmarrin veprime pĂ«r tĂ« kontrolluar shpĂ«rthimin e COVID-19. SidoqoftĂ«, akoma aktualisht suksesi afatgjatĂ« i kĂ«tyre masave nuk mund tĂ« merret si i mirĂ«qenĂ«. TĂ« gjitha elementet e shoqĂ«risĂ« sonĂ« – pĂ«rfshirĂ« bizneset dhe punĂ«dhĂ«nĂ«sit – duhet tĂ« luajnĂ« njĂ« rol tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ«se duam tĂ« ndalojmĂ« pĂ«rhapjen e kĂ«saj sĂ«mundje.

    Si përhapet COVID-19

    Kur dikush ka kollĂ« si pasojĂ« e COVID-19, ai shpĂ«rndan spĂ«rkla tĂ« infektuara. Shumica e kĂ«tyre spĂ«rklave bien nĂ« sipĂ«rfaqet dhe objektet afĂ«r – tĂ« tilla si: tavolina e kompjuterit, tavolina e punĂ«s ose telefona. NjerĂ«zit mund ta marrin infeksionin nga COVID-19 duke prekur sipĂ«rfaqet ose objektet e ndotura – dhe mĂ« pas duke prekur sytĂ«, hundĂ«n ose gojĂ«n. NĂ«se qĂ«ndrojnĂ« mĂ« afĂ«r se njĂ« metĂ«r nga njĂ« person i infektuar me COVID-19, ata mund ta marrin infeksionin me anĂ« tĂ« frymĂ«marrjes, nga spĂ«rklat e kollĂ«s tĂ« nxjerra prej tyre. Pra, COVID-19 pĂ«rhapet nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« shumĂ« tĂ« ngjashme me gripin. Shumica e personave tĂ« infektuar me COVID-19 pĂ«rjetojnĂ« simptoma tĂ« lehta dhe shĂ«rohen vetĂ«. SidoqoftĂ«, disa vazhdojnĂ« tĂ« pĂ«rjetojnĂ« sĂ«mundjen mĂ« rĂ«ndĂ« dhe mund tĂ« kĂ«rkojnĂ« kujdes spitalor. RrezikshmĂ«ria e sĂ«mundjes rritet me moshĂ«n: njerĂ«zit mbi 40 vjeç duket se janĂ« mĂ« tĂ« prekshĂ«m se ata nĂ«n 40 vjeç. NjerĂ«zit me sistem imunitar tĂ« dobĂ«suar dhe ata qĂ« vuajnĂ« nga diabeti, sĂ«mundjet e zemrĂ«s dhe mushkĂ«rive janĂ« gjithashtu mĂ« tĂ« prekshĂ«m ndaj komplikacioneve tĂ« rĂ«nda tĂ« COVID-19.

    Mënyrat e thjeshta për të parandaluar përhapjen e COVID-19 në vendin tuaj të punës

    Masat me kosto të ulët të paraqitura më poshtë do të ndihmojnë në parandalimin e përhapjes së infeksioneve, të tilla si: ftohja, gripi dhe problemet gastrike në vendin e punës, si edhe të mbroni klientët, kontraktorët dhe punonjësit tuaj.

    PunĂ«dhĂ«nĂ«sit duhet tĂ« fillojnĂ« t’i praktikojnĂ« kĂ«to masa tani, edhe nĂ«se COVID-19 nuk ka arritur nĂ« komunitetet ku ushtrojnĂ« aktivitetin e tyre. Ata tanimĂ«, mund tĂ« reduktojnĂ« ditĂ«t e humbura tĂ« punĂ«s pĂ«r shkak tĂ« sĂ«mundjes dhe tĂ« ndalojnĂ« ose ngadalĂ«sojnĂ« pĂ«rhapjen e COVID-19, nĂ«se shfaqen raste nĂ« mjediset qĂ« disponojnĂ«.

    1. Sigurohuni që vendet e punës të jenë të pastra dhe të higjienizuara.
    • SipĂ«rfaqet (p.sh. tavolinat e kompjuterave, tavolinat e punĂ«s) dhe objektet (p.sh. telefona, tastiera) duhet tĂ« pastrohen rregullisht me dezinfektues.
    • Pse? PĂ«r shkak se ndotja nĂ« sipĂ«rfaqet e pĂ«rdorura nga punonjĂ«sit dhe klientĂ«t, Ă«shtĂ« njĂ« nga mĂ«nyrat kryesore tĂ« pĂ«rhapjes sĂ« COVID-19.
    1. Promovoni larjen e rregullt të duarve nga punonjësit, kontraktorët dhe klientët.
    • Vendosni solucionet pastruese dhe sterilizuese tĂ« duarve nĂ« vendet e dukshme rreth vendit tĂ« punĂ«s. Sigurohuni qĂ« kĂ«to pajisje tĂ« rimbushen rregullisht.
    • Afishoni postera promocionalĂ« mbi larjen e duarve – kĂ«rkojani kĂ«to autoriteteve tuaja lokale tĂ« shĂ«ndetit publik ose shikoni nĂ« adresĂ«n e internetit WHO.int.
    • Kombinoni kĂ«to veprime me masa tĂ« tjera tĂ« komunikimit, siç janĂ«: ofrimi i udhĂ«zimeve nga profesionistĂ«t e shĂ«ndetit dhe tĂ« sigurisĂ« nĂ« punĂ«, njoftime tĂ« ngjashme gjatĂ« takimeve dhe informacion mbi rĂ«ndĂ«sinĂ« e promovimit pĂ«r larjen e shpeshtĂ« tĂ« duarve.
    • Sigurohuni qĂ« stafi, bashkĂ«punĂ«torĂ«t dhe klientĂ«t tĂ« kenĂ« qasje nĂ« vendet ku ata mund tĂ« lajnĂ« duart me sapun dhe ujĂ« tĂ« rrjedhshĂ«m.
    • Pse? Sepse larja asgjĂ«son virusin nga duart tuaja dhe parandalon pĂ«rhapjen e COVID19.
    1. Promovoni higjienë të mirë respiratore (të frymëmarrjes) në vendin e punës.
    • Afishoni postera qĂ« promovojnĂ« higjienĂ«n respiratore (tĂ« frymĂ«marrjes). Kombinojeni kĂ«tĂ« me masa tĂ« tjera, siç janĂ«: ofrimi i udhĂ«zimeve nga profesionistĂ«t e shĂ«ndetit dhe sigurisĂ« nĂ« punĂ«, njoftime gjatĂ« takimeve, informacione nĂ« internet etj.
    • Sigurohuni qĂ« maskat e fytyrĂ«s dhe kartĂ«pecetat higjienizuese tĂ« jenĂ« tĂ« disponueshme nĂ« vendet tuaja tĂ« punĂ«s, sidomos pĂ«r ata qĂ« janĂ« prekur nga rrufa ose kolla, dhe tĂ« gjitha sĂ« bashku tĂ« sigurohen nĂ« koshat e mbyllur higjienizues.
    • Pse? PĂ«r shkak se higjiena e mirĂ« e frymĂ«marrjes parandalon pĂ«rhapjen e COVID-19.
    1. Këshilloni punonjësit dhe bashkëpunëtorët që të konsultohen përpara se të udhëtojnë për qëllime biznesi.
    1. Informoni punonjësit, bashkëpunëtorët dhe klientët tuaj që nëse COVID-19 fillon të përhapet në komunitetin tuaj, cilido qoftë me kollë të lehtë ose me temperaturë subfebrile (37.3 C ose më shumë), duhet të qëndrojë në shtëpi. Gjithashtu ata duhet të qëndrojnë në shtëpi (ose të punojnë nga shtëpia) nëse kanë nevojë për mjekim të thjeshtë, siç janë: paracetamoli, ibuprofeni, aspirina; të cilat mund të maskojnë (fshehin) simptomat e infeksionit nga COVID-19.
    • Vazhdoni komunikimin dhe promovoni mesazhin se “njerĂ«zit duhet tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« shtĂ«pi”, edhe nĂ«se ata kanĂ« vetĂ«m simptoma tĂ« lehta tĂ« COVID-19.
    • Paraqisni postera me kĂ«tĂ« mesazh nĂ« vendet e punĂ«s. Kombinoni kĂ«tĂ« me mjete tĂ« tjera tĂ« komunikimit, qĂ« zakonisht pĂ«rdoren nĂ« organizatĂ«n ose biznesin tuaj.
    • ShĂ«rbimet profesionale tĂ« shĂ«ndetit nĂ« punĂ«, autoriteti lokal i shĂ«ndetit publik ose partnerĂ«t e tjerĂ« mund tĂ« kenĂ« paraqitur fushatĂ« promocionale mbi kĂ«tĂ« mesazh tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m.
      Elementët kryesorë që duhen marrë parasysh kur udhëtoni ju dhe punonjësit tuaj.

      1. Përpara se të udhëtoni
      • Sigurohuni qĂ« kompania dhe punonjĂ«sit tuaj tĂ« kenĂ« informacionin mĂ« tĂ« fundit pĂ«r zonat ku COVID-19 po pĂ«rhapet. KĂ«tĂ« informacion mund ta gjeni nĂ« https://www.Who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports/
      • Bazuar nĂ« informacionet mĂ« tĂ« fundit, kompania juaj duhet tĂ« vlerĂ«sojĂ« pĂ«rfitimet dhe rreziqet qĂ« lidhen me planet e ardhshme tĂ« udhĂ«timit.
      • Shmangni udhĂ«timet e punonjĂ«sve qĂ« mund tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« rrezikuar nga sĂ«mundjet kronike (p.sh. tĂ« moshuarit, apo ata qĂ« vuajnĂ« nga diabeti, zemra dhe mushkĂ«ritĂ«) nĂ« zonat ku COVID-19 po pĂ«rhapet.
      • Sigurohuni qĂ« tĂ« gjithĂ« personat qĂ« udhĂ«tojnĂ« nĂ« vendet qĂ« kanĂ« raportuar tĂ« prekur nga COVID-19, tĂ« jenĂ« tĂ« informuar nga njĂ« profesionist i kualifikuar (p.sh. shĂ«rbimet shĂ«ndetĂ«sore nĂ« punĂ«, profesionistĂ«t e kujdesit shĂ«ndetĂ«sor ose institucionet lokale tĂ« shĂ«ndetit publik).
      • Konsiderojeni njĂ« mjet tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m parandalimi pajisjen me shishe tĂ« vogla (nĂ«n 100 CL) me produkte me bazĂ« alkooli, pĂ«rfshirĂ« edhe pecetat e lagura, si dhe kĂ«shillimin pĂ«r punonjĂ«sit qĂ« do tĂ« udhĂ«tojnĂ«. Kjo mund tĂ« lehtĂ«sojĂ« larjen e rregullt tĂ« duarve.

      Kur ju ose punonjësit tuaj ktheheni nga udhëtimi:

      • PunonjĂ«sit qĂ« janĂ« kthyer nga njĂ« zonĂ« ku Ă«shtĂ« pĂ«rhapur COVID-19, duhet tĂ« vetĂ«kĂ«qyren pĂ«r simptomat e lidhura me tĂ« pĂ«r 14 ditĂ«, si edhe pĂ«r tĂ« temperaturĂ«n e tyre trupore dy herĂ« nĂ« ditĂ«.
      • NĂ«se zhvillojnĂ« qoftĂ« edhe njĂ« kollĂ« ose ethe tĂ« shkallĂ«s tĂ« lehtĂ« (d.m.th. njĂ« temperaturĂ« prej 37.3 C ose mĂ« shumĂ«) ata duhet tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« shtĂ«pi dhe tĂ« vetizolohen. Kjo do tĂ« thotĂ« qĂ« tĂ« shmanget kontakti i ngushtĂ« (njĂ« metĂ«r ose mĂ« afĂ«r) me njerĂ«zit e tjerĂ«, pĂ«rfshirĂ« anĂ«tarĂ«t e familjes. Ata gjithashtu, duhet tĂ« telefonojnĂ« ofruesin pĂ«rkatĂ«s tĂ« kujdesit shĂ«ndetĂ«sor ose institucionet lokale tĂ« shĂ«ndetit publik, duke u dhĂ«nĂ« detaje pĂ«r udhĂ«timin dhe simptomat e tyre tĂ« fundit.

      Përgatitja e biznesit tuaj në rast se COVID-19 arrin në komunitetin tuaj

      • Hartoni njĂ« plan lidhur me çfarĂ« masash duhet tĂ« ndĂ«rmerrni nĂ«se dikush dyshohet si i sĂ«murĂ« me COVID-19 nĂ« kompaninĂ« tuaj.
      • Ky plan duhet tĂ« pĂ«rfshijĂ« izolimin e personit tĂ« sĂ«murĂ« nĂ« njĂ« dhomĂ« ose zonĂ« ku ata nuk kanĂ« kontakt me tĂ« tjerĂ«t nĂ« vendin e punĂ«s – duke kontaktuar institucionet lokale shĂ«ndetĂ«sore.
      • Planifikoni se si tĂ« identifikoni personat qĂ« mund tĂ« jenĂ« nĂ« rrezik dhe t’i mbĂ«shtesni ata, pa stigmĂ« dhe diskriminim nĂ« vendin e punĂ«s. Kjo mund tĂ« pĂ«rfshijĂ« persona qĂ« kanĂ« udhĂ«tuar kohĂ«t e fundit nĂ« njĂ« zonĂ« ku janĂ« raportuar raste, ose personel tjetĂ«r qĂ« janĂ« mĂ« tĂ« ekspozuar ndaj komplikacioneve tĂ« COVID-19 (p.sh. mĂ« tĂ« moshuarit, diabetikĂ«t, ata me sĂ«mundjet e zemrĂ«s dhe mushkĂ«rive).
      • Informoni institucionet lokale shĂ«ndetĂ«sore mbi planin qĂ« keni hartuar dhe kĂ«rkoni mbĂ«shtetjen e tyre.
      • Promovoni komunikimin e rregullt me anĂ« mjeteve elektronike tĂ« telekomunikacionit nĂ« tĂ« gjithĂ« kompaninĂ« tuaj. NĂ«se ka njĂ« shpĂ«rthim tĂ« COVID-19 nĂ« komunitetin tuaj tĂ« punĂ«s, autoritetet shĂ«ndetĂ«sore mund t’i kĂ«shillojnĂ« njerĂ«zit tĂ« shmangin transportin publik dhe vendet e populluara. Detyrat e lĂ«na prej kĂ«tij shĂ«rbimi do tĂ« ndihmojnĂ« kompaninĂ« tĂ« vazhdojĂ« tĂ« mirĂ«funksionojĂ« dhe punonjĂ«sit tuaj tĂ« ndjehen tĂ« sigurt.
      1. Hartoni një plan vazhdimësie dhe sigurie për kompaninë për një shpërthim në komunitetet ku operon biznesi juaj.
      • Plani do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« pĂ«rgatitjen e kompanisĂ« qĂ« zotĂ«roni pĂ«r mundĂ«sinĂ« e pĂ«rhapjes tĂ« COVID19 nĂ« komunitetin e saj. Mund tĂ« jetĂ« i vlefshĂ«m edhe pĂ«r urgjencat e tjera shĂ«ndetĂ«sore.
      • Plani duhet tĂ« ndihmojĂ« nĂ« mbarĂ«vajtjen e punĂ«ve nĂ« biznesin tuaj, edhe nĂ«se njĂ« numĂ«r i konsiderueshĂ«m i punonjĂ«sve, bashkĂ«punĂ«orĂ«ve nuk mund tĂ« jenĂ« tĂ« pranishĂ«m nĂ« vendin e punĂ«s – qoftĂ« pĂ«r shkak tĂ« kufizimeve tĂ« udhĂ«timit ose sepse janĂ« tĂ« sĂ«murĂ«.
      • Komunikoni me punonjĂ«sit dhe bashkĂ«punĂ«torĂ«t tuaj dhe sigurohuni qĂ« ata janĂ« tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r atĂ« qĂ« duhet tĂ« bĂ«jnĂ« ose jo, sipas planit. Theksoni pikat kryesore: rĂ«ndĂ«sia e mosardhjes nĂ« punĂ« edhe nĂ«se ata kanĂ« vetĂ«m simptoma tĂ« lehta ose u Ă«shtĂ« dashur tĂ« pĂ«rdorin mjekime tĂ« thjeshta (paracetamol, ibuprofen),  tĂ« cilat mund tĂ« maskojnĂ« (fshehin) simptomat.
      • Sigurohuni qĂ« plani juaj adreson çështjet e shĂ«ndetit mendor dhe pasojat sociale tĂ« njĂ« rasti tĂ« prekur nga COVID-19 nĂ« vendin e punĂ«s ose nĂ« komunitet dhe tĂ« ofrojĂ« informacionin dhe mbĂ«shtetjen e duhur, pĂ«rkatĂ«se.
      • PĂ«r bizneset e vogla dhe tĂ« mesme pa personel shĂ«ndetĂ«sor tĂ« dedikuar, zhvilloni partneritete dhe plane me ofruesit tuaj tĂ« shĂ«rbimit tĂ« kujdesit shĂ«ndetĂ«sor lokal dhe paraprini çdo emergjencĂ«.
      • Institucioni shĂ«ndetĂ«sor lokal apo kombĂ«tar mund tĂ« ofrojĂ« mbĂ«shtetje dhe udhĂ«zime pĂ«rkatĂ«se nĂ« zhvillimin e planit tuaj.
      1. Mbani mend:
      • Tani Ă«shtĂ« koha pĂ«r t’u pĂ«rgatitur pĂ«r COVID-19. Masat e thjeshta paraprake dhe planifikimi i duhur mund tĂ« bĂ«jnĂ« njĂ« ndryshim tĂ« madh. Veprimi nĂ« kohĂ«n e duhur do tĂ« ndihmojĂ« nĂ« mbrojtjen e punonjĂ«sve dhe biznesit tuaj.
    Masat kryesore për parandalim të COVID-19

    – Lani shpesh duart me ujĂ« dhe sapun ose pastrojini ato duke i fĂ«rkuar me pastrues me bazĂ« alkooli;

    – Kur kolliteni apo teshtini, mbuloni gojĂ«n dhe hundĂ«n me gropĂ«zĂ«n e bĂ«rrylit ose shami letre. Hidheni menjĂ«herĂ« shaminĂ« e letrĂ«s nĂ« koshin e plehrave dhe pastaj lani duart;

    – MĂ«njanoni kontaktet e ngushta me kĂ«do qĂ« ka temperaturĂ« dhe kollĂ«;

    – Paraqituni tek mjeku nĂ«se keni kollĂ«, temperaturĂ« apo vĂ«shtirĂ«si nĂ« frymĂ«marrje dhe raportoni historinĂ« e udhĂ«timeve nĂ«se keni udhĂ«tuar kohĂ«t e fundit;

    – MĂ«njanoni kontaktet me tregjet e kafshĂ«ve tĂ« gjalla nĂ« zonat qĂ« kanĂ« koronavirus dhe parandaloni kontaktet e pambrojtura me kafshĂ« tĂ« gjalla apo sipĂ«rfaqe qĂ« kanĂ« qenĂ« nĂ« kontakt me kafshĂ«t;

    – MĂ«njanoni konsumin e produkteve tĂ« mishit tĂ« pagatuara apo gatuara jo shumĂ«. Mishi, qumĂ«shti i papĂ«rpunuar apo organet e kafshĂ«ve duhet tĂ« trajtohen me kujdes, duke pĂ«rdorur mjete mbrojtĂ«se nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« mĂ«njanohet kontaminimi;

    – UdhĂ«tarĂ«t qĂ« kanĂ« patur kontakte me raste tĂ« konfirmuara apo ekspozim direkt ndaj njĂ« burimi tĂ« mundshĂ«m tĂ« infeksionit duhet tĂ« vendosen nĂ« observim mjekĂ«sor. Kontaktet me rrezik tĂ« lartĂ« duhet tĂ« mĂ«njanojnĂ« udhĂ«timet pĂ«r periudhĂ«n e inkubacionit deri nĂ« 14 ditĂ«;

    Rekomandime për udhëtarët COVID-19
    1. ÇfarĂ« rekomandohet pĂ«r udhĂ«tarĂ«t?

    Rekomandohet të shtyni udhëtimet e panevojshme në zonat me rrezik të Kinës. Zonat e rrezikut të Kinës mund ti gjeni në faqet e internetit të OBSH-së.

    Nëse shkoni në Kinë, në zonat në rrezik, rekomandohet të vaksinoheni kundër gripit sezonal të paktën dy javë para udhëtimit. Vaksinimi ndaj gripit të paktën dy javë para nisjes është për të bërë më të lehtë diagnozën dhe menaxhimin e rasteve të dyshuara, duke pasur parasysh simptoma të ngjashme midis koronavirusit dhe gripit, për të shmangur bashkëjetesën e dy viruseve në të njëjtin organizëm dhe për të zvogëluar hyrjen në dhomën e urgjencës për komplikime nga gripi.

    Rekomandohet gjithashtu të shmangni vizitat në tregjet e produkteve ushqimore të freskëta me origjinë shtazore dhe kafshëve të gjalla, të shmangni kontaktin me njerëzit që kanë simptoma të frymëmarrjes dhe të lani duart shpesh.

    Nëse një person zhvillon simptoma të frymëmarrjes (kollë, dhimbje të fytit, vështirësi në frymëmarrje) ndërsa është në zonat e rrezikut, duhet të kërkojë kujdes të menjëhershëm mjekësor.

    Për të gjithë personat që, në 14 ditët e fundit, kanë hyrë në Shqipëri pasi kanë qëndruar në zonat e Kinës të prekura nga epidemia, siç është identifikuar nga Organizata Botërore e Shëndetit keta persona duhet te vetekontrollohen dhe vetekarantinohen

    Nëse simptomat e frymëmarrjes (ethe, kollë, dhimbje fyti, vështirësi në frymëmarrje) ndodhin në dy javët pas kthimit nga zonat e rrezikut:

    • kontaktoni numrin e telefonit falas tĂ« UrgjencĂ«s KombĂ«tare 127
    • vishni njĂ« maskĂ« kirurgjikale nĂ«se jeni nĂ« kontakt me persona tĂ« tjerĂ«
    • lani rregullisht duart.

     2. ÇfarĂ« duhet bĂ«rĂ« nĂ«se kohĂ«t e fundit keni qĂ«ndruar nĂ« zonat e rrezikut?

    Personat e rikthyer në Shqipëri, pasi kanë qëndruar në zonat e Kinës të prekura nga epidemia, në 14 ditët e fundit per informacione te metejshme kontaktojne prane Institutit te Shendetit Publik.

    3. Sa do të zgjasë ky shpërthim epidemik?

    Aktualisht nuk është e mundur të parashikohet se sa do të zgjasë shpërthimi epidemik nga Koronavirusi i ri dhe si do të zhvillohet.  Kemi të bëjmë me një virus të ri dhe prandaj mbeten shumë paqartësi. Për shembull, nuk dihet nëse transmetimi do të ulet gjatë verës, siç vërehet për gripin sezonal.[/lsvr_accordion_item]

  • UrdhĂ«ra, Vendime, Akte pĂ«r periudhĂ«n e pandemisĂ« COVID-19

    • UdhĂ«zues praktik mbi mĂ«nyrĂ«n e plotĂ«simit tĂ« kĂ«rkesĂ«s pĂ«r pĂ«rfitim financiar Shkarko
    Ligj nr.15, dt.10.3.2016-Për parandalimin dhe luftimin e infeksioneve dhe sëmundjeve infektive Shkarko
    Akt normativ nr. 2, dt. 11.03.2020-PĂ«r shtesa dhe ndryshime nĂ« ligjin ‘PĂ«r parandalimin dhe luftimin e infeksioneve dhe sĂ«mundjeve infektive’ Shkarko
    Akt normativ nr. 3, dt. 15.3.2020-Për marrjen e masave të veçanta administrative gjatë kohëzgjatjes së periudhës së infeksionit të shkaktuar nga COVID-19 Shkarko
    Akt normativ nr. 4, dt. 16.03.2020-Për masat administrative për mosrespektimin e kufizimeve nga individët Shkarko
    Akt normativ nr. 5, dt. 17.3.2020-Amendimet nga njesitë e vetëqeverisjes vendore të kontratave me operatorët e pastrimit dhe transportit publik Shkarko
    Akt normativ nr. 6, dt. 21.3.2020-Ndryshime në buxhetin e vitit 2020 Shkarko
    Akt normativ nr. 7, dt. 23.03.2020-Për qëndrimin e përkohshëm në shtëpi të të dënuarve Shkarko
    Akt normativ nr. 8, dt. 24.03.2020-Mbi rezervat e produkteve ushqimore dhe të tjerave dhe barnave mjekësore Shkarko
    Akt normativ nr.9, dt. 25.3.2020-Për marrjen e masave të veçanta në fushën e veprimtarisë gjyqësore, gjatë kohëzgjatjes së gjendjes së epidemisë së shkaktuar nga Covid-19 Shkarko
    Akt normativ nr.12,dt. 2.4.2020-Për shtyrjen e afateve të pagesave të qerasë Shkarko
    AAkt normativ nr.13,dt. 2.4.2020-Për marrjen e masave të veçanta në fushën e veprimtarisë së shërbimit përmbarimor gjyqësor, ndërmjetësimit dhe administrimit të procedurave të falimentimit gjatë kohëzgjatjes së gjendjes së epidemisë shkaktuar nga COVID-19 Shkarko
    Vendim KEC nr.4, dt. 30.03.2020-Për trajtimin e përkohshëm financiar mujor të disa funksionarëve dhe nëpunësve të administratës shtetërore, gjatë periudhës së epidemisë Shkarko
    Vendim KEC nr.5, dt.01.04.2020-Për shtyrjen e afateve të pagesave të qerasë Shkarko
    VKM nr.5,dt. 1.4.2020-Për shtyrjen e afateve të pagesave të qerasë Shkarko
    VKM nr.203, dt. 26.2.2020 -Për procedurat që përdoren për lidhjen e kontratave që diktohen nga interesa thelbësorë të shtetit Shkarko
    VKM nr.204, dt. 9.3.2020-Për marrjen e masave për ngritjen e infrastrukturës për shërbimin e karantinës dhe për një shtesë fondi në buxhetine miratuar për Ministrinë e Mbrojtjes Shkarko
    VKM nr. 207, dt. 10.3.2020-Për dhënie shpërblimi për personelin, mjekë, infermierë dhe punonjës të tjerë Shkarko
    VKM nr. 208, dt. 10.3.2020-Për caktimin e datave 10 deri 23 mars 2020 ditë pushimi për prindin kujdestar të fëmijëve të mitur Shkarko
    VKM nr. 211, dt. 11.3.2020-Për angazhimin e Forcave të Armatosura per zbatimin e masave parandaluese ndaj COVID-19 Shkarko
    VKM nr. 214, dt. 12.3.2020-Për caktimin e dates 13 mars 2020 ditë pushimi për nëpunësit dhe punonjësit e administrates publike Shkarko
    VKM nr. 228, dt. 18.3.2020-Për përcaktimin e fushës së përgjegjësisë shtetërore të Ministrit të Shtetit për Rindërtimin Shkarko
    VKM Nr. 229, dt. 18.3.2020-Për shtyrjen e afatit të kontratave të studentëve të ekselences të punësuar në institucione të administratës shtetërore Shkarko
    VKM nr. 231, dt. 18.3.2020-Për caktimin e dates 20 mars 2020 ditë pushimi për nëpunësit dhe punonjësit e administrates publike Shkarko
    VKM Nr. 236, dt. 19.3.2020-Ofrimi i ndihmës në banesë ndaj shtresave në nevojë Shkarko
    VKM Nr. 237, dt. 20.3.2020-Orari i punës për nëpunësit civilë dhe punonjësit e tjerë të administratës publike, shtetërore Shkarko
    VKM nr. 240, dt. 21.3.2020-Për një shtesë fondi në buxhetin e vitit 2020, miratuar për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale Shkarko
    VKM Nr.241, dt. 21.3.2020-PĂ«r miratimin e kontratĂ«s me objekt “Blerje materiale pĂ«r mbrojtjen personale pĂ«r COVID-19” Shkarko
    VKM Nr.242, dt. 22.3.2020 -Për procedurat për lidhjen e kontratave që lidhen me epideminë e shkaktuar nga infeksioni COVID-19 Shkarko
    VKM nr. 243, dt. 24.3.2020-Për shpalljen e fatkeqësisë natyrore Shkarko
    VKM nr. 267, dt. 31.3.2020-Për trajtimin e përkohshëm financiar mujor të disa funksionarëve dhe nëpunësve të administratës shtetërore, gjatë periudhës së epidemisë Shkarko
    VKM nr.269, dt. 1.4.2020-Lehtësimi I tregtimit të mallrave të nevojës së parë Brenda Ballkanit Perëndimor Shkarko
    VKM nr. 272, dt. 3.4.2020-Për blerje kite për laboratorin mikrobiologjik Shkarko
    VKM nr.273, dt. 3.4.2020-Për trajtimin dhe asgjësimin e mbetjeve që dalin nga shërbimet ku marrin trajtim pacientët me COVID-19 për QSUT Shkarko
    VKM nr. 274, dt. 3.4.2020-Për furnizim vendosje respiratorë me dy modalitete për adultë dhe moshë pediatrike për COVID-19 Shkarko
    VKM nr.276, dt. 6.4.2020-Për blerje materialesh mjekësore në kuadër të masave për parandalimin e përhapjes së virusit COVID-19 Shkarko
    VKM nr.277, dt. 6.4.2020-Për garancinë shtetërore të huasë me bankat e nivelit të dytë për pagat e tregtarëve ose shoqërive tregtare, aktiviteti I të cilave është prekur nga VKM në kuadër të menaxhimit të të situatës Shkarko
    Urdhër nr.122, dt. 26.2.2020-Për miratimin e protokolleve dhe masat ndaj Coronavirus nga QKUM Shkarko
    Urdhër nr.123,dt. 26.2.2020-Shtimi I COVID-19 në listën e sëmundjeve infective të detyrueshme për tu raportuar Shkarko
    Urdhër nr. 131, dt. 8.3.2020-Për ndalimin e eksportit të barnave dhe të pajisjeve Shkarko
    Urdhër nr.132, dt. 08.03.2020-Për mbylljen e aktiviteteve publike dhe jopublike dhe anullimin e grumbullimeve masive në vende të mbyllura apo të hapura Shkarko
    UrdhĂ«r nr.133, dt. 8.3.2020 “PĂ«r kufizimin e lĂ«vizjes sĂ« shoqĂ«ruesve dheose familjarĂ«ve tĂ« pacientĂ«ve nĂ«pĂ«r spitale Shkarko
    Urdhër nr.134, dt. 8.3.2020-Për vetëkarantinimin e personave që hyjnë në territorin e Shqipërisë nga zona e izoluar në Itali Shkarko
    Urdhër nr.135, dt. 9.3.2020-Për mbylljen e institucioneve arsimore për parandalimin e përhapjes së Covid-19 Shkarko
    Urdhër nr.135-1,datë9.3.2020-Për mbylljen e veprimtarisë së çerdheve përkufizimin e përhapjes së infeksionit Covid-19 Shkarko
    UrdhĂ«r nr.147, dt. 9.3.2020-PĂ«r ndĂ«rprerjen e ndĂ«rhyrjeve kirurgjikale tĂ« planifikuara nĂ« QSUT dhe Spitalin Universitar “Shefqet Ndroqi” Shkarko
    Urdhër Nr.156, dt. 10.3.2020-Për marrjen e masave të veçanta në parandalimin e përhapjes së infeksionit të shkaktuar nga Covid-19 Shkarko
    Urdhër nr.156-1, dt. 10.3.2020-Për ndalimin e të gjitha lëvizjeve së udhëtarëve drejt Italisë Shkarko
    Urdhër nr 157, dt. 10.3.2020-Për marrjen e masave për parandalimin e infektimit nga Covid-19 të përfituesve të shërbimeve të përkujdesit shoqëror Shkarko
    Urdhër nr.158, dt. 11.3.2020-Për pezullimin e funksionimit të komisioneve të vlerësimit të personave me aftësi të kufizuar dhe invaliditetit të punës Shkarko
    Urdhër nr.160, dt. 11.3.2020-Për ndërprerjen e ndërhyrjeve kirurgjikale të planifikuara në të gjithë strukturat spitalore publike dhe jopublike Shkarko
    Urdhër nr.168, dt. 14.3.2020-Për ndalimin-kufizimin e lëvizjeve me mjetet e transportit Shkarko
    Urdhër nr. 193, dt. 20.03.2020-Për mbylljen apo kufizimin e lëvizjeve në Republikën e Shqipërisë Shkarko
    Tabela e Urdhrit 193 dt. 20.03.2020-Për mbylljen apo kufizimin e lëvizjeve në Republikën e Shqipërisë Shkarko
    Urdhër nr. 208, dt. 30.03.2020-Hapja e tre aktiviteteve të tjera tregtare Shkarko
    Urdhër nr.216, dt. 01.04.2020-Për mbylljen e institucioneve arsimore publike dhe jopublike dhe çerdheve Shkarko
    Urdhër i Kryeministrit dhe Bankës së Shqipërisë, dt.17.03.2020-Për shtyrjen e afatit të kësteve të kredisë Shkarko
    Vendim qarkullues nr.13, dt. 12.3.2020-Për administrimin e rrezikut të kredisë nga bankat dhe degët e bankave të huaja Shkarko
    Vendim qarkullues nr.14, dt. 12.3.2020-Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka Shkarko
    Vendim qarkullues nr.15, datë12.3.2020-Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre Shkarko
    Ndreqje gabimi material në aktin normativ nr.8, dt. 24.3.2020 Shkarko
    Formular aplikimi per ndihme ekonomike Shkarko
    Formulari pĂ«r lehtĂ«sitĂ« e pagesĂ«s sĂ« qerasĂ« Nr. 1 – Individ – Individ Shkarko
    Formulari pĂ«r lehtĂ«sitĂ« e pagesĂ«s sĂ« qerasĂ« Nr. 2 – Individ – Tatimpagues Shkarko
    Formulari pĂ«r lehtĂ«sitĂ« e pagesĂ«s sĂ« qerasĂ« Nr. 3 – Tatimpagues – Tatimpagues Shkarko
    Formulari pĂ«r lehtĂ«sitĂ« e pagesĂ«s sĂ« qerasĂ« Nr. 4 – Tatimpagues – Individ Shkarko
    March 11, 2020 in Uncategorized